Txapeloy (kay pli)
Mi komprenas ke la sistemo de "Tapuz" havis problemoyn (kiuy eble lastatempe finfine solvidjis?) kun "neordinaray" literoy, kay ke tial ankaw la "specialay" literoy de Esperanto, tio estas literoy kun diakritajoy (la tiel nomataj "txapeloy"), ne bone videblis. Tio xaynas esti tre tawga fono por la temo de tiu txi mesadjo
Kvazaw tiu fono mem ne sufitxas, mi aldonu alian rakonteton: mi lastatempe ekkonis idiston (= parolanton de la "internaciona linguo" [= internatsia lingvo] Ido), kiu klarigis al mi ke djuste pro la txapeloy li rezignis pri Esperanto kaj eklernis Idon anstatawe. Mi ne volas esprimi txi-mesadje opinion pri la diferentsoy inter la du lingvoy, la avantadjoy kaj malavantadjoy de txiu el ili kaj la pli djenerala signifo de tia elekto (interesay temoy por aliay afixajoy eble
), sed ya interesas ke djuste - kay nure! - pro la txapeloy, kvazaw ili estas tiom gravay, xajne la pley grava etso de la lingvo!, iu elektas unu internatsian lingvon kaj detsidas tute forlasi alian. Tsetere, mi awdis tiun aferon yam antawe de pluray (nu, kelkay) idistoy (parenteze, idistoy ya preferas la terminon "idistoy" kay ne la alternativoyn "idanoy" kay "idiotoy") kiel la unuan kialon por preferi Idon. Txi-foye temis, kiel dirite, ne nur pri la unua kialo, sed pri la ununura(!).
Mi mem txiam havis "miksitayn emotsioyn" pri la "txapeligitay" literoy. Mi konstsias kay pri la estetikay kay pri la teqnikay problemoy al ili ligatay. Mi tamen txiam trovis ilin esperantetsay kay emis preferi ilin kompare al la konatay (kay grandparte aktseptatay) alternativoy (kiel la law mi terura tiel nomata "h-sistemo", kiu estas tute ne esperantetsa, kay tamen - apenawkredeble, mi aldonu! - "zamenhofa" [Tsetere oni uzas la digrafoyn "ch" kay "sh" ankaw en Ido]).
Mi volas profiti de tiu txi okazo kay dividi kun vi alian aferon, kiu pli djenas min, rilate al la ortografio de Esperanto: la nesimetrian traktadon de la afrikatoy (tio estas la sonoy "ts", "tx", "dz", "dj", aw, kiel oni normale skribas ilin en Esperanto, "c", "ĉ", "dz", "ĝ"). Oni povas demandi kial uzi "c" anstataw "ts", "ĉ" anstataw "tx" (aw "tŝ" law la norma ortografio), "ĝ" anstataw "dj" (aw "dĵ" law la norma ortografio). Txu ekzistas konvinka respondo? Kay pli trafe: txu ekzistas konvinka kialo fari tion dum oni ne uzas specialan literon por "dz"?
Antaw iom da tempo mi elpensis ortografion de Esperanto kiu traktas la sonoyn "ts", "tx" kaj "dj" same kiel la sonon "dz". Tio liberigis kelkayn literoyn, superfluigante do samtempe la tiom amatayn "txapeloyn". Mi tute ne volas argumenti ke tiu sistemo estas bona, bela aw preferinda. Sed mi volis prezenti djin, kay tion txi mi jus faris
Mi komprenas ke la sistemo de "Tapuz" havis problemoyn (kiuy eble lastatempe finfine solvidjis?) kun "neordinaray" literoy, kay ke tial ankaw la "specialay" literoy de Esperanto, tio estas literoy kun diakritajoy (la tiel nomataj "txapeloy"), ne bone videblis. Tio xaynas esti tre tawga fono por la temo de tiu txi mesadjo
Kvazaw tiu fono mem ne sufitxas, mi aldonu alian rakonteton: mi lastatempe ekkonis idiston (= parolanton de la "internaciona linguo" [= internatsia lingvo] Ido), kiu klarigis al mi ke djuste pro la txapeloy li rezignis pri Esperanto kaj eklernis Idon anstatawe. Mi ne volas esprimi txi-mesadje opinion pri la diferentsoy inter la du lingvoy, la avantadjoy kaj malavantadjoy de txiu el ili kaj la pli djenerala signifo de tia elekto (interesay temoy por aliay afixajoy eble
Mi mem txiam havis "miksitayn emotsioyn" pri la "txapeligitay" literoy. Mi konstsias kay pri la estetikay kay pri la teqnikay problemoy al ili ligatay. Mi tamen txiam trovis ilin esperantetsay kay emis preferi ilin kompare al la konatay (kay grandparte aktseptatay) alternativoy (kiel la law mi terura tiel nomata "h-sistemo", kiu estas tute ne esperantetsa, kay tamen - apenawkredeble, mi aldonu! - "zamenhofa" [Tsetere oni uzas la digrafoyn "ch" kay "sh" ankaw en Ido]).
Mi volas profiti de tiu txi okazo kay dividi kun vi alian aferon, kiu pli djenas min, rilate al la ortografio de Esperanto: la nesimetrian traktadon de la afrikatoy (tio estas la sonoy "ts", "tx", "dz", "dj", aw, kiel oni normale skribas ilin en Esperanto, "c", "ĉ", "dz", "ĝ"). Oni povas demandi kial uzi "c" anstataw "ts", "ĉ" anstataw "tx" (aw "tŝ" law la norma ortografio), "ĝ" anstataw "dj" (aw "dĵ" law la norma ortografio). Txu ekzistas konvinka respondo? Kay pli trafe: txu ekzistas konvinka kialo fari tion dum oni ne uzas specialan literon por "dz"?
Antaw iom da tempo mi elpensis ortografion de Esperanto kiu traktas la sonoyn "ts", "tx" kaj "dj" same kiel la sonon "dz". Tio liberigis kelkayn literoyn, superfluigante do samtempe la tiom amatayn "txapeloyn". Mi tute ne volas argumenti ke tiu sistemo estas bona, bela aw preferinda. Sed mi volis prezenti djin, kay tion txi mi jus faris